معراج نامه ابوعلی‌سینای‌بلخی

معراج نامه ابوعلی سینای بلخی،(موضوع: شرح معراج پیامبر اسلام (ص) از دیدگاه ابن سینا)
مقدمه، تصحیح و تعلیق: نجیب مایل هروی

“مقدمه‌ی_مصحح”
اِنّی أری ما لا ترون و اسمع مالا تسمعون. (رسول اکرم ص)
پس از مباحثِ خداشناسی و الاهی در تمدنِ اسلامی، یکی از شگرفترین نکته هایی که در میانِ محقَّقان و متتبِّعانِ مسلمان، موردِ تأمّل و بررسی قرار گرفته، مسأله ی نبوّات، و بالأخص مسأله ی ختم نبوّت است. این مسأله در همه ی زبان هایی که در تمدنِ اسلامی کارکرد داشته اند مورد توجّه بوده، و در زبانِ فارسی سببِ پیدایشِ بحث های نازک و باریک شده است.
از جمله مباحثِ مربوط به نبوّت خاتم الأنبياء _صلّی الله علیه و آله و سلّم _ مبحثِ معراجِ آن حضرت است که به قولِ جمهورِ محقّقان، از خواصِ ختم نبوّت بوده است.
مبحثِ معراج در درازنای تاریخِ فرهنگ و تمدنِ اسلامی همواره موردِ فحص و بحثِ مفسِّران، متکلِّمان، محدِّثان، حکیمان و ادیبان قرار گرفته، و دقایقی دلپذیر پیرامونِ آن عنوان شده و مفتاحِ بابِ رساله ها و نگاشته هایی به زبان های عربی، فارسی، اردو، ترکی، به نظم و نثر گردیده است.
یکی از کوتاه ترین رساله هایی که در این زمینه به زبان فارسی پرداخته شده، معراجیّه ی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بی سینای بلخی بخاری ملقب به شیخ الرئیس و مشهور به ابوعلی سینا است که مدتی مدید موردِ استنادِ محقِّقان، چون خواجه نصیرالدّین طوسی و رشیدالدین فضل الله همدانی بوده، و به سبب توجه فارسی زبانان به آن، در نخستین دهه از سده هشتم، به همّتِ شمس الدین ابراهیم ابرقوهی، تحریری شرح گونه شده است. رساله ی موردِ بحث، با همه اهمیتی که در شناختِ مباحثِ مربوط به ختم نبوّت در زبان فارسی دارد، آن چنان که سزاوار است، موردِ تأمّل قرار نگرفته، و با آن که چند بار به صورت عکسی و حروفی در ایران به چاپ رسیده است، به این علّت که نسخه های کهنِ آن مورد توجّه نبوده، و نیز به جهتِ آن که در دو دهه ی اخیر، بعضی از محقّقانِ معاصر، رساله مزبور را به ابوالمظفّر منصور بن اردشیر عبادی نسبت داده اند، نگارنده ی این سطور را بر آن داشت که متنِ معراجیّه ی بوعلی سینا را براساس نسخه های کهن و معتبرِ آن رساله، تصحیح، و تحریرِ آن رساله را که همراه با نکاتی شرح گونه است از روی یگانه نسخه ی موجود آن تنقیح کند، و با مقدّمه ای در خصوصِ معراج خاتم الانبیاء(ص) که بر مبنای مآخذ و منابع معتبر باشد_به طبع و نشر آن بپردازد.

چاپ اول: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس، ۱۳۶۵

چاپ دوم: بنیاد فرهنگی مایل هروی، ۱۴۰۲